⦿ మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం (ఎంఎన్ఆర్ఇజిఎస్) అని కూడా పిలువబడే మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ చట్టం (ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎ) 2005 ఆగస్టు 25 న అమల్లోకి వచ్చిన భారతీయ చట్టం. చట్టబద్ధమైన కనీస వేతనంలో ప్రభుత్వ పనికి సంబంధించిన నైపుణ్యం లేని చేతితో పని చేయడానికి సిద్ధంగా ఉన్న ఏదైనా గ్రామీణ గృహంలోని వయోజన సభ్యులకు పని కల్పించడం ఈ పథకం ముఖ్య ఉద్దేశం. భారత ప్రభుత్వ గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ (ఎంఆర్డి) రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల సహకారంతో ఈ పథకం మొత్తం అమలును పర్యవేక్షిస్తోంది.
⦿ గ్రామీణ భారతదేశంలో దారిద్య్రరేఖకు దిగువన నివసిస్తున్న ప్రజలకు గ్రామీణ ప్రజల కొనుగోలు శక్తిని మెరుగుపరచడం, ప్రధానంగా పాక్షికంగా లేదా పూర్తిగా నైపుణ్యం లేని పని కల్పించడం లక్ష్యం. ఇది దేశంలోని ధనిక మరియు పేదల మధ్య అంతరాన్ని తగ్గించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. నిర్దేశించిన శ్రామిక శక్తిలో మూడింట ఒకవంతు మహిళలు ఉండాలి.
⦿ గ్రామీణ గృహాల వయోజన సభ్యులు వారి పేరు, వయస్సు మరియు చిరునామాను ఫోటోతో గ్రామ పంచాయతీకి సమర్పించాలి. గ్రామ పంచాయతీ విచారణ జరిపి గృహాలను నమోదు చేసి జాబ్ కార్డు ఇస్తుంది. జాబ్ కార్డులో చేరిన వయోజన సభ్యుల వివరాలు అందులో ఉంటాయి. రిజిస్టర్డ్ వ్యక్తి పని కోసం ఒక దరఖాస్తును లిఖితపూర్వకంగా (కనీసం పద్నాలుగు రోజుల నిరంతర పని కోసం) పంచాయతీకి లేదా ప్రోగ్రామ్ ఆఫీసర్కు సమర్పించవచ్చు.
⦿ పంచాయతీ / ప్రోగ్రామ్ ఆఫీసర్ చెల్లుబాటు అయ్యే దరఖాస్తును అంగీకరిస్తారు మరియు దరఖాస్తు రసీదును జారీ చేస్తారు, పని అప్పగిస్తూ లెటర్ దరఖాస్తుదారునికి పంపబడుతుంది అదేవిధంగా పంచాయతీ కార్యాలయంలో కూడా ప్రదర్శించబడుతుంది. 5 కిలోమీటర్ల వ్యాసార్థంలో ఉపాధి కల్పించబడుతుంది: ఇది 5 కిమీ కంటే ఎక్కువ ఉంటే అదనపు వేతనం చెల్లించబడుతుంది.
⦿ MGNREGA ద్వారా గ్రామీణ కుటుంబాల్లోని వయోజన సభ్యులు నైపుణ్యం లేని చేతితో పని చేయడానికి స్వచ్ఛందంగా ముందుకు వచ్చిన వారికి ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో వంద రోజుల ఉపాధికి హామీ లభిస్తుంది.
⦿ భారత ప్రభుత్వ ఇందిరా ఆవాస్ యోజన కింద షెడ్యూల్డ్ కులాలు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగలు, చిన్న లేదా ఉపాంత రైతులు లేదా భూ సంస్కరణల లబ్ధిదారులు లేదా లబ్ధిదారుల కార్డులపై వ్యక్తిగత లబ్ధిదారుల ఆధారిత రచనలు చేపట్టవచ్చు.
⦿ దరఖాస్తు సమర్పించిన 15 రోజుల్లో లేదా రోజు పని కోరినప్పటి నుండి, దరఖాస్తుదారునికి వేతన ఉపాధి కల్పించబడుతుంది.
⦿ దరఖాస్తు సమర్పించిన పదిహేను రోజులలోపు లేదా పని కోరిన తేదీ నుండి ఉపాధి కల్పించకపోతే నిరుద్యోగ భత్యం పొందే హక్కు.
⦿ పని చేసిన పదిహేను రోజులలోపు వేతనాల రసీదు.
⦿ గ్రామ పంచాయతీలు చేపట్టే వివిధ రకాల అనుమతి పనులు.
⦿ MGNREGA మహిళల ఆర్థిక మరియు సామాజిక సాధికారతపై దృష్టి పెడుతుంది.
⦿ MGNREGA “హరిత” మరియు “గౌరవమైన” పనిని అందిస్తుంది.
⦿ MGNREGA పనుల యొక్క సామాజిక ఆడిట్ తప్పనిసరి, ఇది జవాబుదారీతనం మరియు పారదర్శకతకు ఇస్తుంది.
⦿ MGNREGA రచనలు వాతావరణ మార్పుల దుర్బలత్వాన్ని పరిష్కరిస్తాయి మరియు రైతులను అటువంటి ప్రమాదాల నుండి కాపాడుతాయి మరియు సహజ వనరులను పరిరక్షించాయి.
⦿ వేతన ఉద్యోగార్ధులు తమ గొంతును పెంచడానికి మరియు డిమాండ్ చేయడానికి గ్రామసభ ప్రధాన వేదిక. ఇది గ్రామసభ మరియు గ్రామ పంచాయతీ, ఇది ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎ కింద పనుల షెల్ఫ్ను ఆమోదిస్తుంది మరియు వాటి ప్రాధాన్యతను పరిష్కరిస్తుంది.
⦿ ఈ పథకాన్ని 2006-07 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 200 జిల్లాల్లో, 2007-08 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 130 జిల్లాల్లో ప్రవేశపెట్టారు
⦿ ఏప్రిల్ 2008 లో, దేశంలోని మొత్తం గ్రామీణ ప్రాంతాలకు 34 రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు, 614 జిల్లాలు, 6,096 బ్లాకులు మరియు 2.65 లక్షల గ్రామ పంచాయతీలకు విస్తరించింది.
⦿ ఈ పథకం ఇప్పుడు 2015-16 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 648 జిల్లాలు, 6,849 బ్లాకులు మరియు 2,50,441 గ్రామ పంచాయతీలను కలిగి ఉంది.
మహాత్మా గాంధీ NREGA |
మహాత్మా గాంధీ NREGS |
మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ చట్టం (మహాత్మా గాంధీ ఎన్ఆర్ఇజిఎ) మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకానికి పునాది మహాత్మా గాంధీ ఎన్ఆర్ఇజిఎస్) |
మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం (మహాత్మా గాంధీ ఎన్ఆర్ఇజిఎస్), మహాత్మా గాంధీ ఎన్ఆర్ఇజిఎలో నిర్దేశించిన విధంగా రూపొందించబడింది మరియు హామీ అమల్లోకి వచ్చే విధంగా చట్టాన్ని అమలు చేసే సాధనాలు |
మహాత్మా గాంధీ NREGA 2005 లో హామీ ఉపాధి కోసం లక్షణాలు మరియు షరతులను కేంద్ర ప్రభుత్వం పేర్కొంది |
మహాత్మా గాంధీ NREGA యొక్క అన్ని లక్షణాలను రాష్ట్ర మహాత్మా గాంధీ NREGS లో షెడ్యూల్ –I లో పేర్కొన్న విధంగా పొందుపరచాలి మరియు మహాత్మా గాంధీ NREGA యొక్క షెడ్యూల్- II లో పేర్కొన్న విధంగా ఉపాధి పరిస్థితి |
నియమాలు రూపొందించడానికి మరియు మహాత్మా గాంధీ నరేగాను సవరించడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అధికారాలు ఉన్నాయి |
నియమాలు రూపొందించడానికి మరియు సంబంధిత రాష్ట్ర పథకాన్ని సవరించడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు అధికారాలు ఉన్నాయి |
మహాత్మా గాంధీ NREGA ను గెజిట్ ఆఫ్ ఇండియా అసాధారణ నోటిఫికేషన్ ద్వారా తెలియజేయబడింది మరియు ఇది జాతీయ చట్టం |
ఒక రాష్ట్రానికి చెందిన మహాత్మా గాంధీ ఎన్ఆర్ఇజిఎస్కు సంబంధిత రాష్ట్ర అధికారిక గెజిట్ ద్వారా తెలియజేయబడింది |
7 సెప్టెంబర్ 2005 న మహాత్మా గాంధీ NREGA కి తెలియజేయబడింది |
వివిధ రాష్ట్రాలు మహాత్మా గాంధీ ఎన్ఆర్ఇజిలను వేర్వేరు తేదీలలో తెలియజేసాయి, కాని మహాత్మా గాంధీ ఎన్ఆర్ఇజిఎ నోటిఫికేషన్ వచ్చిన ఏడాదిలోపు తెలియజేసాయి |
మహాత్మా గాంధీ NREGA యొక్క షెడ్యూల్ -1 లోని పేరా 1 లో పేర్కొన్న అనుమతి కార్యకలాపాలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయి:
⦿ కేంద్ర గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎ కింద పనులను నోటిఫై చేసింది, వీటిలో ఎక్కువ భాగం వ్యవసాయ మరియు అనుబంధ కార్యకలాపాలకు సంబంధించినవి, గ్రామీణ పారిశుద్ధ్య ప్రాజెక్టులను ప్రధాన మార్గంలో సులభతరం చేసే పనులతో పాటు.
⦿ ఈ పనులను వాటర్షెడ్, ఇరిగేషన్ అండ్ ఫ్లడ్ మేనేజ్మెంట్ వర్క్స్, అగ్రికల్చరల్ అండ్ పశువుల సంబంధిత పనులు, ఫిషరీస్ మరియు తీరప్రాంతాల్లోని పనులు మరియు గ్రామీణ తాగునీరు మరియు పారిశుధ్య సంబంధిత పనులు వంటి 10 విస్తృత విభాగాలుగా విభజించారు.
⦿ MGNREGA 2.0 (గ్రామీణ ఉద్యోగ పథకానికి రెండవ తరం సంస్కరణలు) గురించి వివరించడం, గ్రామసభలు మరియు వార్డ్ సభల సమావేశాలలో పనుల యొక్క ప్రాధాన్యతను గ్రామ పంచాయతీలు నిర్ణయిస్తారు.
⦿ షెడ్యూల్ 1 లో చేర్చబడిన 30 కొత్త పదాలు కూడా సహాయపడతాయని గ్రామీణాభివృద్ధి తెలియజేసింది
⦿ గ్రామీణ పారిశుద్ధ్య ప్రాజెక్టులు, మొట్టమొదటిసారిగా మరుగుదొడ్డి భవనం, నానబెట్టిన గుంటలు మరియు ఘన మరియు ద్రవ వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణ MGNREGA క్రింద చేర్చబడ్డాయి. మొత్తం 60:40 కార్మిక మరియు పదార్థ భాగాల నిష్పత్తి గ్రామ పంచాయతీ స్థాయిలో నిర్వహించబడుతున్నప్పటికీ, ఆచరణాత్మక అవసరాల ఆధారంగా కొన్ని రచనల నిష్పత్తిలో కొంత సౌలభ్యం ఉంటుంది.
⦿ AWC భవనం నిర్మాణం MGNREG చట్టం క్రింద ఆమోదించబడిన కార్యకలాపంగా చేర్చబడింది. ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎస్ ఆధ్వర్యంలో 'అంగన్వాడీ కేంద్రాల నిర్మాణానికి మార్గదర్శకాలు' 2015 ఆగస్టు 13 న కార్యదర్శి, డబ్ల్యుసిడి మరియు గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ కార్యదర్శి జారీ చేశారు. ఎంజిఎన్ఆర్ఇజిఎస్ కింద, నిర్మాణానికి ఎడబ్ల్యుసి భవనానికి రూ .5 లక్షల వరకు ఖర్చు అనుమతించబడుతుంది. . రూ. ఫినిషింగ్, ఫ్లోరింగ్, పెయింటింగ్, ప్లంబింగ్, విద్యుదీకరణ, కలప పని మొదలైన వాటితో సహా AWC కి 5 లక్షలు ఐసిడిఎస్ నిధుల నుండి తీర్చబడుతుంది.
⦿ ద్వాక్రా గ్రూప్ కలిగిన బ్యాంకు ఖాతా పుస్తకం
⦿ ఆధార్ కార్డు
⦿ పొదుపు సంఘం రిజిస్టర్
⦿ MGNREGA వెబ్సైట్లో అందుబాటులో ఉన్న ఆన్లైన్-పబ్లిక్ గ్రీవియెన్స్ రిడ్రెసల్ సిస్టమ్ ద్వారా మీ ప్రాంతంలో ఎదుర్కొంటున్న MNREGA సంబంధిత సమస్యలపై ఫిర్యాదులు మరియు ఫిర్యాదులను నమోదు చేయడానికి మీరు ప్రజలకు సహాయపడవచ్చు.
⦿ కింది లింక్పై క్లిక్ చేయండి (MGNREGA వెబ్సైట్కు నిర్దేశిస్తుంది), మీ రాష్ట్రాన్ని ఎంచుకోండి మరియు ఫిర్యాదు చేయడానికి సూచనలను అనుసరించండి.
⦿ Online Public Grievances Redressal System